Zojuist stuurde ik een kaartje naar mijn oom. Het is binnenkort de (aardse) verjaardag van zijn partner die 1.5 jaar geleden plotseling overleden is. Dat zijn altijd moeilijke dagen en ik wil graag dat hij weet dat er aan hem en aan zijn partner gedacht wordt. Dat hij er niet alleen voor staat en dat hij verdriet mag hebben. Een klein gebaar. Er staat geen tijd voor rouw. Toch wordt dat wel vaak gezegd of voelbaar gemaakt: “Het is nu al meer dan een jaar geleden. Zou je niet je leven eens oppakken? Dat had hij/zij ook niet zo gewild.” Maar wie zijn wij eigenlijk om dit te vinden? Ieder mens rouwt op zijn/haar eigen manier en mag daar alle tijd van de wereld voor nemen.
In mijn leven heb ik al vaak te maken gehad met een rouwproces. Zowel professioneel als persoonlijk. Misschien dat het daarom een onderwerp is dat me zo dierbaar is (geworden). Door rouw en het bijbehorende verdriet ervaar je de mens in zijn/haar puurste essentie. Het is als een ui die je langzaam afpelt. Onder elke laag zit weer een andere emotie en, vaak ook, een andere angst verborgen. Rouw raakt onze ziel en maakt ons kwetsbaar. Het is individueel en juist dit inzicht is zo belangrijk, maar wordt vaak vergeten. Marinus van den Berg zegt het zo mooi in één van zijn boektitels: “Door het verdriet heengroeien”. Een rouwproces verandert je. Er is een leegte ontstaan die niet meer weggaat. Een leegte in ons leven, maar ook in onszelf. Als een rouwproces goed verweven wordt met het leven, wordt die leegte deels weer opgevuld: met mooie en dierbare herinneringen, maar ook met nieuw gemaakte herinneringen.
Rouw gaat ook over liefde: de unieke en kostbare band die er was, is veranderd, maar zal ook altijd aanwezig blijven. Liefde slijt nooit en overstijgt grenzen. Het is verleden, heden en toekomst. Het is onverwoestbaar en maakt deel uit van onze identiteit; ons wezen. Dankzij een rouwproces worden we gedwongen een andere weg te gaan bewandelen en gaan we anders naar onszelf en de wereld om ons heen kijken. Er is een leven vóór en een leven na. Of misschien beter gezegd: een mens vóór en een mens na.
Als ik naar mijn eigen leven kijk, zijn er op zoveel gebieden rouwprocessen geweest: dierbaren die overleden zijn, ons zoontje Tom die we nooit hebben kunnen vasthouden en knuffelen, onze kinderloosheid, de zelfdoding van een vriend, de ziekte die ik kreeg en het feit dat mijn leven ook door andere zaken zoveel veranderd is. Nog dagelijks worstel ik hiermee, maar ik ervaar ook hoeveel sterker en veerkrachtiger ik geworden ben. En ik ervaar dankbaarheid. Ik heb op dit gebied zoveel mogen leren van mensen als Elisabeth Kübler-Ross, Marinus van den Berg, Manu Keirse en Hans Stolp, maar zeker ook door gesprekken met mensen die een dierbare verloren hebben of die een verlieservaring hebben doorgemaakt. Het zijn gesprekken die ik graag heb met mensen omdat het vaak een totaal andere kant van hen laat zien. Ik ben dankbaar voor hun vertrouwen in mij en dat ze zich kwetsbaar durven op te stellen.
Om af te sluiten, deel ik graag nog een gedicht dat ik geschreven heb en dat geïnspireerd is door dit artikel.
Rouwen
Rauw op je dak
Kwetsbaar, maar ook vernieuwend
Aanraakbaar verdriet
Rouwen
Ruw en puur
Klein, maar ook zo enorm groot
Doorvoelde wanhoop
Rouwen
Radeloosheid
Stilstand, maar ook vernieuwing
Een veranderd mens
(Bianca Hertog-Vromen, 4 maart 2020)
2 reacties op Rouwen is wezenlijke verandering
Geef een reactie
Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.
Wat heb je dat prachtig geschreven Bianca. Ik ben ontroerd.????
Dank je wel lieve Brigit! xx