Als het leven te zwaar wordt. Een beladen titel, maar helaas de dagelijkse realiteit voor mensen die lijden aan een (zware) depressie. Elke dag een gevecht met het leven en tegen het donker dat van alle kanten aan je trekt. En dat soms een leven lang. Tot er een moment komt: ik kan en wil niet meer. Dat de dood veiliger lijkt dan het leven. Ondraaglijk lijden en zoveel eenzaamheid en onbegrip. Ondanks verwoede pogingen met medicijnen, psychologen, psychiaters, zelfhulpmiddelen etc. geen uitweg meer zien. De pijn is te groot, het lijden te lang en het donker te diep.
Ieder mens kent, denk ik, wel momenten van pure wanhoop en uitzichtloosheid, maar we weten diep vanbinnen ook: dit gaat voorbij. Helaas geldt dat voor mensen met een depressie niet. Zij worstelen vaak al vele jaren hiermee en hun neurobiologie is vaak ernstig verstoord. In sommige gevallen kan dit opgelost worden met medicatie (vooral middels de zogeheten Selective Serotonin Reuptake Inhibitors (SSRI’s) en Tricyclische Antidepressiva), maar doordat depressie zo’n complex ziektebeeld is, schieten deze medicijnen vaak tekort. Cognitieve gedragstherapie en neurostimulatie worden ook vaker ingezet om het neurobiologisch mechanisme te resetten, maar ook die helpen vaak niet afdoende. Als dan de wanhoop of de uitzichtloosheid te erg worden, wordt zelfmoord plegen vaak nog als enige oplossing gezien om dit intense lijden te stoppen en eindelijk rust te vinden.
Ik, als (neuro)psycholoog, maar ook als iemand die gezegend is met een positieve instelling, kan me hier (gelukkig) geen voorstelling van maken. Ja, ik heb ook momenten gekend dat het leven te zwaar was en uitzichtloos leek, maar gelukkig is mijn wil om te leven vele malen sterker. Ik voel me daarin gezegend en enorm dankbaar voor. Dit alles neemt niet weg dat ik de keuze om zelfmoord te plegen (verstandelijk) begrijp en respecteer, ook al doet het de nabestaanden zoveel pijn en verdriet. Mijns inziens is het ook geen egoïstische keuze want als je de dood nog als enige uitweg ziet (ondanks alle pogingen om ‘beter’ te worden), is het dan echt een daad van egoïsme of wellicht van zelfliefde?
2.5 Maand geleden pleegde een vriend van ons zelfmoord en mijn man en ik (en mijn beste vriendin die die dag bij ons was) hebben hem gevonden. Het klinkt wellicht overdreven, maar op dat moment is mijn leven veranderd. Nadat de eerste shock voorbij was en de crematie had plaatsgevonden, viel ik in een groot zwart gat. Intern stel ik sindsdien elke dag de vraag ‘waarom?’ en dat terwijl ik verstandelijk weet waarom. Ik voel me gefaald (als vriendin, maar al helemaal als psycholoog). Ik respecteer zijn keuze volledig, maar het gemis en de leegte zijn zo tastbaar aanwezig. Veel tastbaarder dan het gemis en de leegte van iemand die op natuurlijke wijze overleden is.
Gevoel is niet logisch. Het is persoonlijk en kan per dag anders zijn. Voor mij persoonlijk voelt het alsof het leven haar onschuld verloren heeft. Niks is meer hetzelfde en alles is anders. Donkerder en zwaarder. Is dit gevoel ook onderdeel van het rouwproces of is het iets anders? Elke dag nog denk ik eraan en ’s nachts zie ik vaak de beelden nog die op mijn netvlies gebrand staan. Door deze gebeurtenis ben ik me gaan afvragen hoe goed je iemand eigenlijk kent? Weet je (of denk je te weten) wat er echt in iemand leeft? Ik merk dat ik nu bij veel meer uitspraken vraagtekens zet en mijn interne alarmsysteem staat continu op scherp. Ik weet dat dit kenmerken zijn van een trauma, maar ik weet ook dat dit uiteindelijk een plek zal krijgen in mijn leven. Ik houd van het leven en wil er het meeste en beste uithalen. Dat gaat niet zonder pijn en verdriet, maar deze gebeurtenissen geven het leven wel diepgang en een verbondenheid door de dood heen.
Tot slot wil ik nog graag het gedicht delen dat ik schreef vlak voor de crematie. Een eerbetoon aan onze vriend die ons zo dierbaar was.
Een levenslang gevecht is nu ten einde
Jouw demonen zijn eindelijk overwonnen
Jouw zelfgekozen dood was een oorverdovende klap
Die nog lang in ons leven zal natrillen
Mijn hart schreeuwt continu “Waarom?”
En “Hadden we niet meer kunnen doen?”
Mijn hoofd weet wat mijn hart nog niet wil voelen
Een beeld dat voorgoed gebrand is op mijn netvlies
Ik ben in ontkenning
Ik wil niet dat het waar is
Het kan en mag niet waar zijn?!
Maar toch moeten we dit accepteren
Vandaag nemen we afscheid
Niet voorgoed, maar wel voor nu
Nog duizenden vragen branden op mijn tong
Mijn hart huilt
Dank je voor alles
Je hebt je rust verdiend
We gaan je zo enorm missen
En zullen je blijven omringen met liefde
Vaarwel lieve, mooie en sterke man
(Bianca Hertog-Vromen, 20 december 2017)
8 reacties op Als het leven te zwaar wordt
Geef een reactie
Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.
Wat lijkt het mij fijn dat je jouw verwerking op deze manier een beetje kunt verwerken. Zelf houd ik dagboeken bij, waarin ik alles van mij afschrijf, wat enorm helpt. Aangezien het bij mij werkt, kan ik mij voorstellen dat het jou daarmee ook een stukje rust geeft.
Zelf heb ik (gelukkig) nooit in een dergelijke situatie gezeten – geen depressie en niemand meegemaakt die ermee te kampen heeft en uiteindelijk een dergelijke beslissing neemt. Maar wat ik er over heb geleerd, is een echte depressie inderdaad behoorlijk complex en werkt er eigenlijk geen enkel medicijn voor – veel medicijnen kunnen de symptomen zelfs verergeren!
Ik heb zo mijn mening over jouw lot in eigen handen nemen – ik ben absoluut geen voorstander van zelfdoding – maar ook ik kan het wel snappen en ook ik heb respect voor de keuze die persoon maakt. Men heeft mij al eens raar aangekeken als ik zei dat ik inderdaad respect had voor een dergelijke keuze, daar waar anderen het ‘een laffe daad vinden’. Toch blijf ik mijn mening, ondanks dat ik het er absoluut niet mee eens ben, behouden: zoveel mensen zijn bang voor de dood. Is het dan niet knap dat iemand de dood vrijwillig tegemoet treed? Zeg nooit nooit, maar ik zou het niet kunnen.
Laten we voor jullie vriend hopen dat het hem nu goed gaat en dat hij zijn rust heeft gevonden. Ik ben er van overtuigd dat hij, ondanks zijn keuze, met open armen op een mooiere plek is ontvangen.
En voor jullie allemaal nogmaals sterkte. Ik hoop dat jullie het ooit helemaal een plekje kunnen geven!
Dank je wel lieve Sandra! Ik houd ook een dagboek bij en schrijf het ook van me af via mijn gedichten, maar ik hoop, via mijn blog, vooral mensen, die in eenzelfde situatie zitten, herkenning te bieden en mensen wellicht aan het denken te zetten/te inspireren. Een rouwproces heeft helaas tijd nodig, maar dat komt wel goed. De tijd heelt hoewel het gemis en de verslagenheid nooit helemaal wel zullen gaan. Liefs voor jou xx
Knap verwoord lieve Bianca en ja, wat een ervaring voor jullie! Je vragen mag je opdragen aan de ongeziene geestelijke wereld. Je wordt gehoord.
Warme omhelzing.
Dank je wel lieve Caroline! Dikke knuffel terug xx
Wat een betrokken relaas, lieve Bianca! Natuurlijk kan de buitenwereld niet aan jou zien dat deze gebeurtenis zo’n impact op jullie gehad heeft. Dit is een verwerking die zich in jullie voltooit. Erover schrijven helpt wellicht. En als het jou al helpt, dan geeft het beslist steun aan anderen, die met hetzelfde worstelen. Heel goed van jou, dat je dit wilt delen!
Dank je wel lieve Jeannette!
Liefste Bianca. Goed om je verhaal te lezen. Denk dat alle door depressie getroffen mensen hier steun en kracht in vinden. Ik worstel al vele jaren met depressie en een lief en betrokken iemand als jij helpt echt.
Dank je wel lieve Matthijs! Wat verdrietig om te horen dat je al vele jaren met depressie worstelt! Ik hoop vanuit de grond van mijn hart dat je lieve, begripvolle mensen om je heen hebt die je steunen en dat je nog dagelijks kleine lichtpuntjes mag zien. Weet dat je nooit echt alleen bent. Veel liefs en kracht gewenst ❤️