Begin september ben ik vol enthousiasme begonnen aan de cursus Trauma-Coaching. Een uitermate fascinerend onderwerp dat, mijns inziens, nog te weinig onderzocht wordt.
Trauma’s: Wie heeft ze niet meegemaakt? Tijdens de eerste lesstof werd me al goed duidelijk hoe complex trauma’s zijn. Als een situatie als overweldigend of bedreigend wordt ervaren, zorgt ons sympatische zenuwstelsel ervoor dat ons lichaam in een volledige staat van paraatheid wordt gebracht voor een zogenaamde vecht- of vluchtreactie. Als wij onze situatie echter als kansloos inschatten, komen we in een staat van bevriezing terecht. Juist deze staat van bevriezing ligt waarschijnlijk aan de basis van het ontwikkelen van een trauma. Als het gevaar geweken is, doet er zich een ontlading voor waarbij de opgebouwde stress het lichaam kan verlaten. Echter deze natuurlijke ontlading is bij mensen vaak niet grondig genoeg waardoor de opgebouwde stress niet of maar gedeeltelijk uit het lichaam verdwijnt en ons systeem in een staat van opperste alertheid achterlaat mede ingegeven door angst. De stresshormonen, adrenaline en cortisol, zorgen er vervolgens voor dat de angstaanjagende ervaring in het emotionele gedeelte van de hersenen ingeslepen wordt. Vaak gebeurt deze koppeling onbewust zonder dat onze ratio erbij betrokken is. De overweldigende energie van de overlevingskracht blijft in ons zenuwstelsel aanwezig zonder dat deze gebruikt wordt en ons lichaam blijft gevangen in de tijd van het trauma.
Tot zover de theorie. In de praktijk heeft dit natuurlijk grote gevolgen voor het functioneren van mensen in het hier en nu. Er kunnen zich typische traumaverschijnselen voordoen zoals stress en paniekaanvallen, maar ook kan het zijn dat iemand totaal gefixeerd raakt op zijn/haar traumatische ervaring en hier steeds weer naar teruggetrokken wordt. Uiteindelijk zorgt dit alles voor een continue disbalans die kan uitmonden in een totale afsplitsing van het zelf.
Voor een getraumatiseerd persoon zijn alle herinneringen die betrekking hebben op het trauma (beeld, geluid, een lichamelijke sensatie) te indringend om toe te laten. Voor de verwerking van een trauma is een staat van rust dan ook van wezenlijk belang en dient er veiligheid, support en bescherming te zijn. Men moet het gevoel hebben helemaal zichzelf te mogen zijn. Dan pas kan het verwerken van een trauma pas echt gaan beginnen.
Een weg uit het donker; een weg naar het licht
Met vallen en opstaan; verdriet en pijn
Het verleden doorleefd; het heden vermeden
Tot daar eindelijk het besef is: “Ik mag er zijn!”
Het leed is geleden
(B. Hertog-Vromen, 18 oktober, 2012)
